Dubai’de çalışmaya başlamadan önce, iş sözleşmenizi incelerken gözden kaçırdığınız bir madde sizi şaşırtabilir mi? Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) iş hukuku, özellikle 2022’de yürürlüğe giren Federal Yasa No. 33 ile önemli değişikliklere uğradı. Bu rehberde, sözleşme türlerinden kıdem tazminatına, gizli maddelerden kültürel inceliklere kadar tüm detayları ele alacağız. www.dubairehberi.com.tr editörü olarak, Dubai’deki 10 yıllık deneyimimizle hazırladığımız bu kapsamlı analizle yanınızdayız.
Sınırlı ve Sınırsız Sözleşmeler Arasındaki Fark Nedir?
Dubai’de iki temel iş sözleşmesi türü bulunuyor: Limited Contract (sınırlı) ve Unlimited Contract (sınırsız). Sınırlı sözleşmeler genellikle 2-3 yıl için düzenlenir ve bitiminde yenilenmezse oturum izniniz sonlanır. Sınırsız sözleşmelerde ise, işverenin geçerli sebep göstermeden işten çıkarması zor. Örneğin, Jebel Ali Serbest Bölgesi’ndeki firmaların %70’i sınırlı sözleşme kullanıyor. İpucu: Sınırsız sözleşmede istifa ederseniz, 1-3 aylık ihbar süresi uygulanır.
Maaş ve Ek Ödemeler Nasıl Belirlenir?
Dubai’de maaşlar genellikle Basic Salary (temel maaş) ve Allowances (ek ödemeler) şeklinde yapılandırılır. Temel maaş, kıdem tazminatı hesaplamasında kullanılırken, konut ve ulaşım yardımları vergiden muaftır. Örneğin, 15.000 AED maaş alan biri için temel kısım 8.000 AED olabilir. Dikkat: Sözleşmede “Total Salary” ibaresi görürseniz, ek ödemelerin azaltılabileceğini unutmayın.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülünde Neler Değişti?
2022 reformlarından önce, kıdem tazminatı (End of Service Gratuity) ilk 5 yıl için 21 gün, sonrası için 30 gün temel maaş üzerinden hesaplanıyordu. Yeni yasada, 1-5 yıl arası 21 gün, 5+ yıl için 30 gün kuralı devam ediyor. Ancak, tazminat üst sınırı 2 yıllık maaş ile sınırlandı. Örnek: 5 yıl çalışan biri 5 x 21 = 105 gün tazminat alır.
İşten Çıkarılma Durumunda Hangi Belgeler Gerekiyor?
İşverenin sizi haklı sebep olmadan çıkarması durumunda, MOHRE (Ministry of Human Resources and Emiratisation)’a başvurmadan önce elinizde bulunması gerekenler:
- Orijinal iş sözleşmesi
- Son 3 aya ait maaş bordroları
- İşten çıkarma yazısı (Termination Letter)
- Varsa e-posta yazışmaları
Önemli: İşveren, sözleşme sonlandırma nedenini 14 gün içinde MOHRE’a bildirmek zorunda.
Sözleşmedeki Gizli Maddelere Dikkat!
Dubai’de bazı sözleşmelerde “*Non-Compete Clause*” (rekabet yasağı) maddesi 6 aya kadar yasak getirebiliyor. Ancak bu maddenin geçerli olması için, işverenin yasak süresince maaşın %50’sini ödemesi gerekiyor. Bir başka kritik madde: “Liquidated Damages” (tazminat şartı). Örneğin, sözleşmeyi erken feshederseniz 3 aylık maaş ödemeniz istenebilir.
Yıllık İzin ve Hastalık İzni Hakkınız
Dubai’de çalışanlar, 12 ay sonunda 30 gün yıllık izin kullanabiliyor. Hastalık izni ise maksimum 90 gün (tam maaşlı 15 gün, yarım maaşlı 30 gün, ücretsiz 45 gün). İpucu: İzin kullanmadan önce Leave Application Form’u imzalatın. Aksi takdirde, “izin kullanmadı” diye ek maaş talep edemezsiniz.
İş Sözleşmesi Arapça mı Olmalı?
BAE yasalarına göre, iş sözleşmeleri Arapça düzenlenmeli. Ancak İngilizce tercümesi eklenebilir. Anlaşmazlık durumunda Arapça metin geçerli sayılır. Pratik çözüm: Sözleşmenizi Legal Translation Dubai gibi MOHRE onaylı tercümanlara kontrol ettirin.
Sözleşme Değişikliği İsteme Hakkınız Var mı?
İşveren, sözleşme koşullarını tek taraflı değiştiremez. Örneğin, maaşınızı düşürmek veya rolünüzü değiştirmek isterse, yazılı onayınız gerekir. Reddederseniz, işten çıkarılma durumunda kıdem tazminatı alma hakkınız doğar. Önemli: Değişiklik teklifini e-posta ile talep edin.
Freelance Çalışanlar İçin Sözleşme Nasıl Olmalı?
Dubai’de serbest çalışanlar (Freelancers) için Service Contract (hizmet sözleşmesi) düzenlenir. Bu sözleşmede proje bazlı ödeme, teslim tarihleri ve fikri mülkiyet hakları net olmalı. İpucu: Dubai Culture tarafından verilen Freelancer Permit alarak resmi çalışabilirsiniz.
İş Anlaşmazlıklarında Hangi Yolu İzlemelisiniz?
İşverenle anlaşamazsanız, önce MOHRE’ın Amicable Settlement (dostane çözüm) sürecine başvurun. Çözüm olmazsa, Dubai İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz. Dava ücreti genellikle 5.000 AED civarında. Avukat tutmadan önce, Dubai Legal Aid’den ücretsiz danışmanlık alın.
Vize ve Oturum İzni Sözleşmeyi Nasıl Etkiler?
İş sözleşmeniz feshedilirse, 30 gün içinde yeni iş bulmanız veya ülkeyi terk etmeniz gerekiyor. Ancak Job Loss Permit ile 6 aya kadar uzatma yapılabiliyor. Dikkat: Oturum izniniz biterse, banka hesaplarınız dondurulabilir.
Kültürel İpuçları: Dubai’de Sözleşme Görüşmeleri
Dubai’de iş görüşmelerinde doğrudan “hayır” demek yerine “Inshallah” (Allah nasip ederse) kullanılır. Sözleşme maddelerini pazarlık yaparken, Wasta (referans) önemlidir. Örneğin, yerel bir sponsorunuz varsa, maaş artışı talebiniz dikkate alınabilir.
www.dubairehberi.com.tr Editörünün Son Tavsiyeleri
- Sözleşmenizi imzalamadan önce mutlaka MOHRE Labour Contract Sample’ı karşılaştırın.
- “Probation Period” (deneme süresi) 6 aydan uzun olamaz.
- İşverenin sözleşmeye eklediği el yazısı notlar geçersizdir.
- İmza tarihinizin, sözleşme başlangıç tarihinden önce olmamasına dikkat edin.
- Tüm sözlü anlaşmaları e-posta ile teyit ettirin.
Dubai’de iş hayatı, kuralları doğru anlamakla başlar. Haklarınızı bilirseniz, çölün sıcağında bile serin kanlılığınızı korursunuz.